Διατροφή και Σακχαρώδης Διαβήτης

Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μία κατηγορία νοσημάτων, όπου ο οργανισμός δεν είναι σε θέση να μεταβολίσει ικανοποιητικά τους υδατάνθρακες που καταναλώνονται. Συγκεκριμένα υπάρχουν τα εξής κύρια είδη σακχαρώδους διαβήτη:

• Σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι, που είναι ο αυτοάνοσος, ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης
• Σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ, ο οποίος εμφανίζεται λόγω κακού τρόπου ζωής
• Σακχαρώδης διαβήτης κύησης, κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης

Στο παρόν άρθρο λοιπόν θα βρείτε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τη σωστή διατροφή στις παραπάνω περιπτώσεις σακχαρώδους διαβήτη. 

Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου Ι;

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι αποτελεί όπως προαναφέρθηκε ένα αυτοάνοσο νόσημα, κατά το οποίο, το πάγκρεας δεν παράγει καθόλου ινσουλίνη, την ορμόνη που είναι υπεύθυνη για τον μεταβολισμό των υδατανθράκων και όχι μόνο. Εφόσον λοιπόν δεν παράγεται ινσουλίνη, η γλυκόζη, το μόριο που προκύπτει από τη διάσπαση των υδατανθράκων, συσσωρεύεται στο αίμα. Το αποτέλεσμα της συσσώρευσης της γλυκόζης είναι η αύξηση του κινδύνου για διάφορες επιπλοκές, όπως είναι η επιβάρυνση της καρδιαγγειακής λειτουργίας, της λειτουργίας των ματιών, των νεφρών και άλλων συστημάτων του οργανισμού. Γι αυτό είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει σωστή ρύθμιση του διαβήτη, ώστε να διατηρείται η υγεία του ατόμου.

Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ;

Ο Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 αποτελεί ένα χρόνιο νόσημα, κατά το οποίο η ινσουλίνη δεν μπορεί να δράσει ικανοποιητικά για να μεταβολίσει του υδατάνθρακες, παρά την παραγωγή της από το πάγκρεας. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες κινδύνου που μπορούν να οδηγήσουν σε εμφάνιση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ, τόσο γενετικοί παράγοντες όσο και παράγοντες του τρόπου ζωής. Παρά όμως την υπάρξη γενετικών παραγόντων, οι παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως είναι η κακή διατροφή, η καθιστική ζωή, η μειωμένη φυσική δραστηριότητα κ.λπ. είναι καθοριστικοί για την εμφάνιση της νόσου.

Πριν την εμφάνιση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ, μπορεί να εμφανιστεί μια πρώιμη κατάσταση αυτού που ονομάζεται προδιαβήτης. Αυτή η κατάσταση αποτελεί ουσιαστικά τα αρχικά στάδια διαταραγμένου μεταβολισμού της γλυκόζης στο αίμα και έως έναν βαθμό είναι αναστρέψιμη. Η διατροφή στον προδιαβήτη πρέπει να είναι αντίστοιχη της διατροφής στον διαβήτη τύπου ΙΙ, ούτως ώστε να μπορεί αυτή η κατάσταση να ρυθμιστεί. 

Τι είναι ο Σακχαρώδης διαβήτης κύησης;

Ο σακχαρώδης διαβήτης κύησης είναι η κατάσταση όπου εμφανίζεται αύξηση του σακχάρου για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Κατά την εγκυμοσύνη η παραγωγή γλυκόζης αυξάνεται από το συκώτι, ώστε να μπορέσει να υποστηριχθεί η θρέψη του εμβρύου. Αυτό όμως σε συνδυασμό με άλλες ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν την περίοδο της κύησης, έχει ως αποτέλεσμα το πάγκρεας να πρέπει να παράγει μεγαλύτερη ποσότητα ινσουλίνης για να διαχειριστεί τους υδατάνθρακες. Αν αυτή η προσαρμογή δεν γίνει σε ικανοποιητικό βαθμό, τότε μπορεί να εμφανιστεί ο σακχαρώδης διαβήτης κύησης. 

Διάβασε επίσης: Διατροφή στην εγκυμοσύνη.

Ποια η κατάλληλη διατροφή για τον σακχαρώδη διαβήτη;

Στα παραπάνω είδη σακχαρώδους διαβήτη (ΣΔ), σημαντικό είναι να υπάρχει μία ισορροπημένη διατροφή. Η ισορροπημένη διατροφή στην περίπτωση του σακχαρώδους διαβήτης, δεν διαφέρει πολύ από τις οδηγίες που δίνονται στον γενικό πληθυσμό. Συγκεκριμένα τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να:

• Επιλέγουν προϊόντα ολικής άλεσης αντί για λευκά, δηλαδή μαύρο ψωμί, μακαρόνια ολικής άλεσης, καστανό ρύζι κ.α. Η κατανάλωση προϊόντων ολικής άλεσης θα συμβάλλει στην πιο ομαλή αύξηση της γλυκόζης στο αίμα, άρα και σε καλύτερη διαχείριση αυτής από την ινσουλίνη που θα χορηγηθεί. 
• Καταναλώνουν συχνά γεύματα ανά 3-4 ώρες, ούτως ώστε να μην υπάρχει ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας, αν μείνει κάποιος για πολλές ώρες νηστικός, ειδικά στην περίπτωση του ΣΔ τύπου Ι.
• Καταναλώνουν επαρκή ποσότητα φρούτων και λαχανικών, με στόχο τις 5 μερίδες τη μέρα
• Μη καταναλώνουν συχνά γλυκά, junk food, σφολιατοειδή, πατατάκια, αναψυκτικά κ.α. για τη διατήρηση της συνολικής υγείας αλλά και τη καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου
• Συνδυάζουν διάφορες ομάδες τροφίμων σε κάθε γεύμα. Συγκεκριμένα στα κύρια γεύματα θέλουμε τον συνδυασμό ενός υδατανθρακούχου τροφίμου (ψωμί, μακαρόνια, ρύζι, πατάτα κ.λπ.) με ένα τρόφιμο πλούσιο σε πρωτεΐνη (αυγό, κρέας, γαλακτοκομικά, ψάρι), με ένα τρόφιμο με καλά λιπαρά (ελαιόλαδο, ελιές, αβοκάντο, ξηροί καρποί, βούτυρα ξηρών καρπών) και τέλος κάτι φρέσκο, όπως είναι τα φρούτα και τα λαχανικά. 
• Καταναλώνουν ενδιάμεσα σνακ, στα οποία συνδυάζουν τουλάχιστον 2 ομάδες τροφίμων, όπως φρούτα και ξηρούς καρπούς, ψωμί ή φρυγανιά με τυρί κ.λπ.
• Καταναλώνουν προϊόντα γαλακτοκομικών τα οποία να είναι light
• Περιορίσουν την ποσότητα της ζάχαρης στη διατροφή τους ή/και να την αντικαταστήσουν με γλυκαντικές ουσίες

Διάβασε επίσης: Πως να κόψεις την ζάχαρη.

Καταμέτρηση υδατανθράκων στον Σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι

Η διατροφή στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι πρέπει να συνάδει με τη αντίστοιχη φαρμακευτική αγωγή, δηλαδή της εξωγενούς χορήγησης ινσουλίνης, εφόσον αυτή δεν είναι δυνατόν να παραχθεί από τον οργανισμό. Συγκεκριμένα, σε κάθε γεύμα που καταναλώνεται, ένα άτομο με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι πρέπει να μετράει τους υδατάνθρακες που περιέχονται στο εκάστοτε γεύμα. Μόνο έτσι θα είναι σε θέση να χορηγήσει την κατάλληλη δόση ινσουλίνης, ώστε αυτή να μεταβολίσει τους υδατάνθρακες του γεύματος.

Η καταμέτρηση των υδατανθράκων είναι εφικτή μετά από την απαραίτητη εκπαίδευση του ασθενή από διαιτολόγο-διατροφολόγο, ώστε να του μάθει τις ποσότητες υδατανθράκων που περιέχουν οι διάφορες ομάδες τροφίμων.

Σακχαρώδης διαβήτης και φυσική δραστηριότητα: το κομμάτι που συμπληρώνει το θεραπευτικό παζλ

Η αυξημένη φυσική δραστηριότητα και η άσκηση είναι πολύ σημαντικοί παράμετροι στην διαχείριση του σακχαρώδους διαβήτη. Συγκεκριμένα, όταν υπάρχει αυξημένη φυσική δραστηριότητα, τότε ο οργανισμός είναι σε θέση να διαχειριστεί καλύτερα τη γλυκόζη στο αίμα. Επιπλέον, η άσκηση μπορεί να ενισχύσει τη ψυχολογία και την ευεξία, γεγονός που συμβάλλει σε μειωμένο στρες, το οποίο όταν υπάρχει μπορεί να δυσκολέψει τη ρύθμιση της νόσου. Επομένως προσπαθήστε να:

• Μειώσετε τον χρόνο των καθιστικών σας δραστηριοτήτων, όπως παρακολούθηση τηλεόρασης, ενασχόληση με τον υπολογιστή κ.α.
• Αυξήσετε τον χρόνο που κινείστε μέσα στη μέρα με τον να περπατάτε πιο πολύ, π.χ. πηγαίνοντας για μια βόλτα με την οικογένεια ή με φίλους, πηγαίνοντας με τα πόδια στη δουλειά κ.α.
• Βρείτε μία άσκηση η οποία σας αρέσει και σας ευχαριστεί και μπορείτε να τη κάνετε συστηματικά. Αυτό μπορεί να είναι οτιδήποτε όπως γυμναστική με βάρη, πιλάτες, γιογκα, κάποιο άθλημα κ.α. 
• Βάλτε στο πρόγραμμα σας την άσκηση. Μόνο αν την βάλετε στις προτεραιότητες σας, θα είστε σε θέση να ασκείστε συστηματικά. 

Συμπερασματικά

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα νόσημα στο οποίο η διατροφή παίζει κύριο ρόλο στην ρύθμιση του, ούτως ώστε να μην επιβαρύνεται η λειτουργία των διαφόρων οργάνων του οργανισμού. Με απλές αλλαγές στη διατροφή, όπως η ένταξη των προϊόντων ολικής άλεσης και των light γαλακτοκομικών, τα συχνά γεύματα και οι σωστοί συνδυασμοί τροφίμων, ο σακχαρώδης διαβήτης θα είναι σε απόλυτη ρύθμιση. Αν έχετε απορίες σχετικά με τη διατροφή στο σακχαρώδη διαβήτη, μη διστάσετε να συμβουλευτείτε έναν διαιτολόγο-διατροφολόγο για να σας κατατοπίσει κατάλληλα.